Composteerbare verpakkingen verdienen serieuze plek in PPWR-beleid

De Europese Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) nadert snel, en daarmee groeit de noodzaak om het verpakkingenbeleid fundamenteel te herzien. De huidige focus ligt vrijwel uitsluitend op het optimaliseren van recycling en hergebruik van conventionele, fossiele kunststoffen. Hierdoor dreigt een belangrijke categorie innovatieve verpakkingsmaterialen namelijk composteerbare en volledig hernieuwbare alternatieven structureel buiten de boot te vallen.

Innovatie wordt belemmerd door een systeem dat vooral inzet op het sluiten van kringlopen binnen bestaande materialen, zoals recyclaat en biobased polymeren, die niet oneindig recyclebaar zijn. Het rapport Circulaire Plastic Bank bevestigt deze trend en laat zien dat investeringen en stimuleringsmaatregelen vrijwel uitsluitend gericht zijn op het bestaande lineaire kunststofsysteem.

De PPWR biedt slechts beperkte ruimte voor nieuwe materialen: vanaf 2030 krijgen innovatieve verpakkingen maximaal vijf jaar uitzondering op de recyclebaarheidseisen. Als deze materialen binnen die periode niet wettelijk zijn geïntegreerd, verliezen zij hun markttoegang. Dit ontmoedigt investeringen in composteerbare verpakkingen, terwijl deze juist een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van restafval en het tegengaan van zwerfafval en microplastics.

Composteerbare verpakkingen kunnen samen met voedselresten verwerkt worden, wat afvalscheiding vereenvoudigt en de hoeveelheid restafval verlaagt. Toch blijft hun rol in Nederland onduidelijk, mede door het ontbreken van consistente overheidsregulering en het standpunt van de Rijksoverheid om deze verpakkingen niet toe te laten in de compoststroom.

Het is tijd dat beleidsmakers erkennen dat composteren een natuurlijke vorm van recycling is, en dat composteerbare verpakkingen een cruciale rol kunnen spelen in een circulaire economie. Composteerbare verpakkingen kunnen volgens deskundigen een oplossing bieden, doordat zij samen met voedselresten gecomposteerd kunnen worden draagt het bij tot het vereenvoudigen van de afvalscheiding en vermindering van het restafval. Door te investeren in composteerfaciliteiten en duidelijke, geharmoniseerde regelgeving kan de EU het potentieel van composteerbare verpakkingen maximaal benutten. Juist op plaatsen waar eenmalige voedselverpakkingen het grootste risico lopen om in het milieu terecht te komen, biedt composteren een effectieve oplossing tegen zwerfafval en biedt het een effectieve oplossing tegen de vorming van microplastics en de plasticsoep. Waarmee dan ook weer ook een bijdrage geleverd wordt aan vermindering van het gebruik van eenmalige eindige fossiele grondstoffen.

Composteerbare verpakkingen zijn geen randverschijnsel, maar een noodzakelijke innovatie. Ze verdienen een volwaardige plek in het beleid, als duurzame vervangers van conventionele kunststoffen.

Verpakkingsunie Nederland is niet principieel tegen het gebruik van plastic. Verpakkingsunie Nederland beseft heel goed dat kunststoffen de afgelopen decennia een essentiële bijdrage hebben geleverd aan onze welvaart en volksgezondheid. Dankzij plastic zijn voedselveiligheid, houdbaarheid en transportefficiëntie wereldwijd verbeterd, en heeft een groter deel van de wereldbevolking toegang tot betaalbaar en veilig verpakt voedsel.

Tegelijk erkennen wij dat het huidige systeem van productie en gebruik van verpakkingen tegen haar grenzen aanloopt. Daarom bepleiten wij een hybride benadering, waarin zowel herbruikbare systemen als hoogwaardige recycling van eenmalige verpakkingen worden ingezet, afhankelijk van de context, gebruikstoepassing en milieu-impact.

Wij vinden dat geen enkele verpakking afval mag worden. Elke verpakking moet worden ontworpen voor circulariteit: herbruikbaar waar het kan, en volledig recyclebaar. Dat vereist samenwerking in de hele keten, van ontwerp tot inzameling, verwerking en hergebruik van grondstoffen, waar composteren tot een van de mogelijkheden behoort.

Het debat over verpakkingen verdient meer nuance dan de tegenstelling tussen “plastic” en “niet-plastic”. Wat telt, is de feitelijke bijdrage aan het verminderen van milieu-impact, voedselverlies en grondstoffenverspilling. Verpakkingsunie Nederland zet zich daarom in voor heldere regels die ruimte bieden voor innovatie, keuzevrijheid én verantwoordelijkheid in de hele keten.